Artaxoa Iruñetik 30 kilometro eskasera dagoen herri txiki bat da. Begiak itxita erregeak, nobleak, apezpikuak eta aita santuak bizi ziren iraganarekin topo eginen dugu. Bidaia bat Erdi Arora, ‘Zerkoa’ izenez ezagutzen den bere harresi-multzo ospetsua protagonista duela.
Zerkoa
Artaxoako ‘Zerkoa’ Nafarroako Erdialdeko Erdi Aroko gotorlekurik ezagunena da herritarren artean. XI. mendeko gotorleku zoragarri eta ondo kontserbatua, Artaxoak kokaleku duen muinoa koroatzen duena. Sarrera libreko harresi-multzo horrek berez azaltzen ditu garai batean kale estuak, fatxada armarridunak, etxetzarrak eta jauregiak zituen udalerri honek aurre egin behar izan zien borroka eta guduak.
Artaxoako trikuharriak
Herritik ia 4 kilometrora Portillo de “Enerizko ataka” eta “Ferrangorteko La Mina” trikuharriak daude. Bi hilobi; Nafarroako kultura megalitikoaren erakusgarri garrantzitsuenetako bat dira, Artaxoa Brontze Aroko kokaleku izan zela frogatzen dutenak. 50eko hamarkadan egindako aurkikuntzan, trikuharri horien ondoan Nafarroako Museoan ikusgai dauden beira-alezko lepokoak, gezi puntak, kobrezko eztenak, zeramikazko botoiak eta aizkorak aurkitu ziren.
Usadioak, jaiak eta folklorea
Artaxoan usadiorik bizirik badirau, ezkilen usadioa da. 1981ean kultura-elkarte batek ezkilei eragitea berreskuratzea erabaki zuen, eta herriko elizarekin gertatu ez bezala, Zerkoko kanpandorrea ez zen elektrifikatu. Gainera, munduan beste inon ez dira ezkilak jotzen hemen bezala: alderantziz.
Hala ere, hau ez da ohiko jardunbide bakarra. Urtero, azaroaren 29an, herriak laia-lasterketa ospatzen du. Lehiaketa bitxi horretan, gazteak nekazaritzako lanabes horiek baliatuz Zerkora iristen lehenak izateko lehiatzen dira. Eta uztailaren 2an eta 3an Artaxoak Erdi Aroko jaia ospatzen du, Nafarroako Interes Turistikoko Jai izendatua.
FAQ
- Erreserba ezazu ‘Zerko’rako bisita gidatua
- Ezagutu herriko etxe armarridunen ibilbidea
- Ez galdu ezkilari monumentua
- Ezagut itzazu Artaxoako trikuharriak, edo anima zaitez Burdin Aroko Dorre izeneko aztarnategira iristen.
- Aurkitu non jan eta non lo egin
There are no comments yet.