Duela 120 milioi urte baino gehiago dinosauroak ziren gaur egun Errioxa bezala ezagutzen dugun lurraldeko erregeak. Guztira, 110 aztarnategi aurkitu dituzte, 20 udalerritan banatuta. Ikniten eta aztarna fosilen ibilbidea; Munillatik Igeara doa, Enciso, Poyales, Navalsaz eta Cornago herrietatik igaroz.
Iparraldeko gune hau, aldiro-aldiro lehortzen zen aintzira bat zen; bertan, izaki haien aztarnak lokatzetan inprimatuta geratzen ziren, ondoren, harri bihurtzen ziren eta, azkenik, higadurari esker, agerian geratu ziren. Ondare paleontologikoa, hiru ibilbidetan banatzen dena, eta, duen aberastasunari eta kalitateari erreparatuta, munduko paleontologiaren esparruan erreferente dena.
1. ibilbidea: Leza harana – Jubera
Ibilbide honetako aztarnategirik garrantzitsuena La Pellejera da, Hornillos de Cameros herrian. Guztira 730 iknita, erraldoi haien paso-ordena eta portaera ondorioztatzea ahalbidetu dutenak. Hari esker badakigu dinosauroak taldean ibiltzen zirela, lehenik haragijaleak pasa zirela eta gero belarjaleak; azken horiek askoz ere aztarna sakonagoak utzi zituzten. Gainera, Errioxan aurkitutako haragijale baten arrastorik luzeena dago hemen; 40 aztarna jarraian ikus daitezke.
Alabaina, ibilbide horretan badira beste aztarnategi batzuk; besteak beste, Valdemaiorreko aztarnategia, San Romanekoa, Celakoa edo Soto en Cameroseko bi azaleratzeetan ikus daitezkeen 50 aztarna baino gehiago.
2. ibilbidea: Cidakosen harana
Villarroyako La Horna aztarnategi paleontologikoa nabarmentzen da, non pleistozeno garaiko fosil-hondakinak eta Encisoko sei aztarnategietan iknitak aurkitu diren (Andorrako aldapa, Navalsaz, El Villar-Poyales, La Senoba, La Virgen del Campo eta Valdecebillo). Azken horrek, aztertutako 100 aztarna baino gehiago izateaz gain, benetako tamainako dinosauroen erreplikak ditu.
Haraneko beste hainbat iknita-aztarnategi dira Munillako Barranco de la Canal eta Peña Portillo, Prejanoko Valdemurillo, Arnedilloko Hoyas eta La Mata eta Muro de Aguas udalerriko Valdete.
3. ibilbidea: Alhama harana – Linares
Errioxako eremu horretan orografia bereziki aberatsa da iknita-aztarnategietan. Hiru herri nabarmentzen dira: Cornago, Igea eta Muro de Aguas. Lehenengoan Los Cayos aztarnategia dago: 500 aztarna baino gehiago, 52 haragijale arrasto, 4 hegazti marka eta 58 dortoka inprimaketa.
Igean, 10 m luzeko zuhaitz fosil bat eta Peladilloko larraina aurki ditzakezu, azken hori Europako lehen aztarnategia eta munduko hirugarrena, 3.000 aztarna inguru dituena. Eta Muro de Aguasen Stephanorhinus etruscus espezieko errinozero baten fosila ikusiko duzu zure gozamenerako, Espainian aurkitutako alerik osoena eta antzinakoena.
Gainera, inguru horretan Aguilar del Río Alhamako eta Navillaseko aztarnategiak ere bisita ditzakezu.
FAQ
- UNESCOk Biosfera Erreserba izendatua 2003ko uztailaren 9an.
- Starlight erreserba, zeru izartsuen kalitateagatik
- Bisitatu inguruko herriak
- Makina bat jarduera inguruetan: leizeak, interpretazio-zentroak, jauregiak eta abar
- ‘El Barranco Perdido’ paleoabentura-parkea bisitatzeko aukera
- Ostatu hartzeko makina bat aukera
- Gastronomia oparoa eta aniztasun enologikoa
